Japan, Singapore zijn gearriveerde Oost-Aziatische maatschappijen, rijk en machtig. Zij draaien volledig mee in het internationale economische en politieke verkeer. Het grote China lijkt hun voorbeeld te volgen, alsook India, en op enige afstand Turkije. Oosterse landen worden competitief, het Oosten haalt het Westen kapitalistisch in! Anderzijds worden vanuit het Westen ook gebreken in het democratisch en mensenrechtelijk functioneren van die maatschappijen geconstateerd. Vaak wordt dan gezegd dat op den duur een goede kapitalistische ontwikkeling uiteindelijk als het ware vanzelf de vraag naar een goed functionerende democratie en mensenrechten met zich meebrengt. Maar is dat zo? De oosterse landen zeggen soms dat zij zo succesvol zijn op grond van hun eigen, niet westerse, niet individualistische waardensysteem. Wat is de samenhang tussen goede economische ontwikkeling en individualisme, mensenrechten en democratie?
We bekijken deze kwestie allereerst vanuit de filosoof Immanuel Kant die in zijn Naar de Eeuwige Vrede (Zum Ewigen Frieden,1796) een positief verband legt tussen economische ontwikkeling en de vraag naar democratie. Vervolgens bekijken we de opkomst van het hervormingsdenken in de negentiende eeuw in het Oosten. Alle genoemde landen willen moderniseren, maar wel op eigen grondslag. Het westers individualisme is het kritische punt. Vandaaruit gaan we naar het heden. We bekijken die situatie vanuit wat hedendaagse oosterse en westerse analisten en politici daarvan zeggen.
Aanbevolen literatuur
Kant, Over de eeuwige vrede, Amsterdam: Boom 2006.
Haroon Sheikh, De Opkomst van het Oosten, Eurazië en de nieuwe wereldorde, Amsterdam: Boom 2016.
Kishore Mahbubani, De eeuw van Azië,(The new Asian Hemisphere), Amsterdam: Nieuw Amsterdam 2008.
Helmut Schmidt, Ein letzter Besuch, Begegnungen mit der Weltmacht hina, München, Siedler Verlag 2013
Pankaj Mishra, Op de ruïnes van het imperialisme, de intellectuelen van de Aziatische wederopbouw, Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas Contact 2017.