De vele gezichten van het kwaad

In de geschiedenis van de mensheid heeft zich het kwaad in vele vormen voorgedaan. En tot op de huidige dag houdt het kwaad ons bezig. Het is dan ook geen wonder dat het thema van het kwaad vele denkers uit de wijsgerige traditie tot denken heeft aangezet.
Enerzijds zijn daar de verschijningsvormen van het kwaad die verband houden met de eindigheid en kwetsbaarheid van de mens: ziekten, ongevallen, rampen van allerlei aard, pijn en lijden. Men kan hier spreken van natuurlijk kwaad, dat onlosmakelijk verbonden is met de condition humaine.
Anderzijds zijn daar de vormen van kwaad die mensen elkaar aandoen: psychisch en lichamelijk geweld, onderdrukking, bedrog, manipulatie en onrecht. Men spreekt hier wel van moreel kwaad.
Het thema van het kwaad blijkt een van de meest weerbarstige en uitdagende onderwerpen voor het filosofische denken. Daarbij komen vele vragen in het vizier: wat is de oorsprong van het kwaad? Hoe verhoudt het kwaad zich tot het goede? Hoe diep is het kwaad geworteld in de mens? Hoe gemakkelijk kan het kwaad zich verspreiden in een samenleving? Hoe kan het kwaad voorkomen of bestreden worden? Is er een wereld denkbaar zonder het kwaad? Hoe is het kwaad te rijmen met het geloof in een algoede en almachtige God (het vraagstuk van de theodicee)? Welke rol speelt het kwaad in de relatie met de ander? Welke opvattingen over goed en kwaad maken deel uit van de menselijke moraal en hoe komen deze opvattingen tot stand?
Deze vragen zijn door een groot aantal denkers gethematiseerd, van de antieke Oudheid tot aan onze moderne tijd. We zullen teksten behandelen van Sofocles, Plato, Augustinus, Spinoza, Kant, Hegel, Nietzsche, Levinas en Arendt. Op deze wijze cirkelen wij rondom het weerbarstige thema van het kwaad vanuit telkens andere perspectieven die in de geschiedenis van de westerse filosofie zijn ingenomen.