Engagement binnen de kunst ontstaat als een kunstenaar zich ergens bij betrokken voelt. Niet de esthetische waarde van het kunstwerk wordt als belangrijk gezien, maar een buiten de kunst gelegen functie die doorgaans van politieke of sociale of emancipatorische aard is. Niet de schoonheid maar de inhoud van het kunstwerk staat centraal.
Engagement is een relatief begrip. Je zou immers kunnen stellen dat alle kunst geëngageerd is. Het gaat altijd wel ergens over. Toch zijn er ook kunstenaars die de inhoud of de betekenis van hun werk minder belangrijk vinden. Monet was zo’n kunstenaar. Hij schilderde wat hij zag en het ging hem niet om een betekenisvol onderwerp.
In dit verhaal gaat het echter om kunstenaars die met hun werk zeer betrokken zijn bij de maatschappij. Deze kunstenaars willen commentaar leveren op de wereld waarin ze leven. Dat is soms niet zonder gevaar. De kunstenaars kunnen door hun werk in de problemen komen. De hedendaagse Chinese kunstenaar Ai Weiwei is daar een voorbeeld van.
Geëngageerde kunst is niet alleen iets van onze tijd. Jacques-Louis David schilderde in 1793 na de dood van zijn vriend en leider van de Jakobijnen Jean-Paul Marat ‘ode van Marat’. Het is een sleutelwerk in de kunstgeschiedenis omdat David zich op dat moment verwijderde van de klassieke mythologie waarin hij tot dan zijn onderwerpen had gezocht en een eigentijdse held in beeld bracht. In dit werk is de held subtiel geïdealiseerd en gaan we op zoek naar de waarheid van de weergave. We beschouwen de verschillen in de pathetische weergave van hetzelfde onderwerp in de romantiek en de hedendaagse kunst.
Arjen van Prooijen neemt u mee naar de wereld van de geëngageerde kunst. Het gaat over kunst met grote maatschappelijke relevantie. Vertrekpunt is het schilderij dat David van Marat maakte en vervolgens wordt u de moderne en hedendaagse kunst ingeloodst, die vol zit met politieke, sociale, utopische en emancipatorische tendensen. Een boeiende ontdekkingstocht.