In deze leergang brengen vijf docenten ieder vanuit hun vakgebied, en tegelijk in onderlinge afstemming, de richtingbepalende perioden van ons cultureel erfgoed voor het voetlicht aan de hand van inspirerende sleutelfiguren. Zo maakt u vanuit historisch, kunsthistorisch, literair, filosofisch en musicologisch perspectief kennis met de culturele ontwikkeling van Europa.
Introductie Paula van den Bosch conservator moderne kunst Bonnefantenmuseum: met aansluitend bezichtiging tentoonstelling op eigen gelegenheid
De cursus over de erflaters van de westerse cultuur is aangeland in het NU. Als bijzondere introductie gaat Paula van den Bosch conservator moderne kunst van het Bonnefantenmuseum in gesprek met u over o.a. de kunstenares Paloma Varga Weisz (Mannheim, Duitsland, 1966), die een veranderende oriëntatie van de kunstwereld en het canon weerspiegelt. Het symbolische universum van Paloma Varga Weisz is gebaseerd op haar persoonlijke leven en ervaringen in een huiselijke gezinssituatie. Haar werk roept vragen op over identiteit en feminisme, zoals historische stereotypering en objectivering van het vrouwenlichaam, creativiteit en moederschap. Varga Weisz creëert daarnaast nieuwe vrouwelijke zinnebeelden over universele thema’s. Het werk zit vol echo’s naar de kunst- en cultuurhistorie van het Maas-Rijn-gebied. De materiële, cultuurhistorische en iconografische tradities klinken door in de keuze van materialen en ambachtelijke bewerking, symbolische vormentaal en existentiële thematiek.
Geschiedenis Constance van der Putten:
Het is vaak gehoord: ‘De beste erfenis is een leefbare wereld’. Maar wie van onze contemporaine historische gestalten, hetzij politici hetzij andere roergangers, zal zich ‘erflater’ tonen? Dat is koffiedik voor de historicus. Opmerkelijker wijs schuwen veel moderne historici intussen de Grote Vragen niet, geven voor en na macrohistorische visies ten beste over de gang van de mensheid van oude tijden tot ver in de toekomst. Voor onze cursus ‘Erflaters Nu’ dient zich nu een wonderlijke vraag aan: kunnen dit soort historici, of zij nu Yuval Harari heten, Rutger Bregman of Philipp Blom ons -erfgenamen van het verleden- met hun denken in grote tijdschalen terzijde staan bij het doorgronden van hedendaagse vraagstukken? Gaan zij straks, in de toekomst, te boek staan als erflaters van de historische synthese, of enkel als goeroes van doemgedachten?
Literatuur Ben van Melick:
Harry Mulisch is een icoon in de cultuurgeschiedenis van de tweede helft van de twintigste eeuw. Met name zijn werk uit de jaren zestig illustreert niet alleen hoe de verwerking van de Tweede Wereldoorlog begint en verloopt, het is ook een demonstratie van de nieuwe, kritische houding die aan de basis ligt van het moderne denken. Literatuur en cultuurfilosofie komen erin samen. We onderzoeken wat er bijzonder aan is.
Filosofie Wim Fiévez:
Als hedendaagse “denkers” worden behandeld de Amerikaanse hoogleraar filosofie John McDowell en de Fransman Bruno Latour, een techniek filosoof en klimaatactivist. Beiden proberen een “nieuw” begin te maken na de schade die in de filosofie is aangericht door sciëntisme en naturalisme. Zij hebben gemeenschappelijke punten maar verschillen ook enorm van elkaar. Wat zij voorstellen is radicaal en de vraag is hoe en of ze daarin succesvol zijn.
Muziekgeschiedenis Jan van Ezendam:
Binnen de pluraliteit van hedendaagse muziekstijlen constateren we een veelheid aan reacties op het modernisme van de 20e eeuw. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw verschijnen er nieuwe tonaliteiten in het idioom van de hedendaagse muziek.
Tijdens het college muziekgeschiedenis richten we de focus op de nationale toondichter Peter Schat, die als pioneer intensief met deze materie heeft gewerkt. Daartoe beluisteren en bespreken we zijn symfonisch werk ‘De Hemel’. Uitgangspunt daarbij is de “Toonklok”, een bundeling van artikelen over nieuwe tonaliteit.
Internationaal is een componist als Magnus Lindberg (Finland) van bijzondere betekenis vanwege zijn indrukwekkende concerten die hij componeerde in het eerste decennium van deze eeuw. In de gelaagdheid van zijn werk raken traditie en vernieuwing met elkaar vermengd. Zo beluisteren we in zijn vioolconcert stilistische elementen van Jean Sibelius die verweven zijn met een eigentijdse Finse klankwereld. Het is alsof de luisteraar uit de verschillende geboden muzikale lagen zijn eigen associaties kan maken. De luisteraar creëert aan de hand van associaties zijn eigen kleurrijke ’beeld’.