In de achttiende, negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw waanden de Duitse filosofen zich de ware erfgenamen van de grote denkers uit de antieke oudheid. Vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw begint er evenwel langzaam een kentering op te treden en nemen de Franse filosofen steeds nadrukkelijker de fakkel van de Duitsers over. Deze cursus neemt enkele hedendaagse Franse fakkeldragers in het vizier, namelijk Quentin Meillassoux, Claude Romano en Tristan Garcia. Het grote voordeel van colleges over hedendaagse denkers is dat we getuige kunnen zijn van een denkweg die nog volop in ontwikkeling is en in de toekomst misschien nog enkele verrassende wendingen in petto heeft.
Quentin Meillassoux is een vertegenwoordiger van het speculatief realisme of materialisme, dat wil zeggen de filosofische stroming die weer probeert kennis te verwerven van de werkelijkheid op zichzelf. Vanaf het kritische project van Kant heerst in de filosofie het paradigma dat we uitsluitend kennis kunnen hebben van de werkelijkheid zoals ze aan ons verschijnt (de fenomenale werkelijkheid), terwijl de werkelijkheid op zich hooguit denkbaar is. Meillassoux noemt deze positie het correlationisme: werkelijk is dat wat aan ons gegeven is. Nu doet zich evenwel het probleem voor dat het heersende filosofische verhaal zich niet laat verenigen met de ontwikkelingen in de wetenschap, waarin uitspraken worden gedaan over het ontstaan van het heelal, het ontstaan van de aarde, het ontstaan van de eerste levensvorm, etc. Meillassoux spreekt in dit geval van ancestrale uitspraken. Wil de filosofie rekenschap kunnen afleggen van de wetenschap en haar ancestrale uitspraken dan zal ze het correlationistische keurslijf moeten afleggen en de mogelijkheid van een opening naar het speculatief realisme serieus moeten onderzoeken. Tijdens de colleges wordt deze zoektocht naar een mogelijke opening gevolgd aan de hand van het belangrijkste boek tot nu toe van Meillassoux: Après la finitude (2006).
Claude Romano is een van de belangrijkste Franse vertegenwoordigers van de fenomenologie. Centraal in zijn werk staat de zoektocht naar wat een gebeuren (événement) is, zelf spreekt Romano van een hermeneutiek van het gebeuren. Tijdens de colleges moet onder andere duidelijk worden in hoeverre een gebeuren zich onderscheidt van een binnenwereldlijk feit. Zo zal duidelijk worden dat een waar gebeuren ook altijd het ontstaan van een nieuwe wereld met nieuwe mogelijkheden met zich meebrengt. Ook wordt aandacht gevraagd voor de bijzondere rol van het gebeuren van de geboorte, voor Romano toch het gebeuren bij uitstek. Ten slotte wordt de vraag gesteld wat moet worden verstaan onder ‘l’ advenant’ (oorspronkelijker dan de mens is ‘l’ advenant’). Deze thema’s en vragen zullen worden besproken aan de hand van L’événement et le monde (1998).
Tristan Garcia is behalve filosoof ook romancier en vooral in die laatste hoedanigheid geniet hij bekendheid in Frankrijk. In de filosofie deed hij van zich spreken met zijn boek Forme et Objet. Un Traité des Choses (2010), waarin hij uitgaat van de these dat we in wereld van dingen leven, doch niet (meer) weten wat een ding is. Willen we toegang krijgen tot de dingen dan is niets minder vereist dan een nieuwe ontologie. Garcia laat in zijn werk zien dat de heersende ontologieën tekortschieten: de bekende substantie-ontologie (zie bijvoorbeeld Aristoteles en Spinoza) brengt een ding, namelijk een substantie, voort ‘dat teveel ding is’, terwijl de vectoriële ontologie (zie bijvoorbeeld Nietzsche) een ding voortbrengt ‘dat te weinig ding is’ (p. 18). Tijdens de colleges wordt aandacht gevraagd voor de nieuwe, derde ontologie van Garcia zelf en gekeken in hoeverre zij zich onderscheidt van de beide genoemde ontologieën en recht kan doen aan het ding.