Deze themadag vindt plaats in Schunck / het Glaspaleis in Heerlen en bestaat uit 3 lezingen door deskundige docenten, een compleet verzorgde dag en een rondleiding door het Glaspaleis.
In september van dit jaar vierde Zuid-Limburg 75 jaar bevrijding. Het zou nog ruim zeven maanden duren voordat geheel Nederland bevrijd was van de Duitse bezetting. In die tussenliggende maanden startte het zuiden van de provincie met het herstel van de materiële en emotionele oorlogsschade. Voor velen betekende dit het herstel van de samenleving van voor de oorlog, voor heel veel anderen de start van een nieuw tijdperk. De wederopbouwperiode werd ook in Limburg een periode van onvermijdelijke maatschappelijke en culturele veranderingen, die, in tegenstelling tot hetgeen meestal wordt aangenomen, niet abrupt plaatsvonden in de late jaren 1960, maar zich al nadrukkelijk aftekenden in de jaren 1950.
De themadag ‘De wederopbouwperiode in Limburg (1945-1965)’ omvat drie lezingen, waarin achtereenvolgens de ontwikkelingen op het gebied van politiek en samenleving, literatuur en beeldende kunst centraal staan.
Politicoloog Huub Spoormans bijt de spits af met een schets van de context, dat wil zeggen de specifieke kenmerken van Limburg in het moderniseringsproces: de overgang van agrarische naar industriële samenleving, het betrokken raken van de massa bij politiek (democratie), de opkomst van de verzorgingsstaat, en de vernederlandsing van de huidige provincie. Hij neemt u mee naar de politieke wereld in Limburg, waar de strijd tussen conservatieve en progressieve krachten fel werd gevoerd. Hij laat daarbij zien hoe de Katholieke Volkspartij een reus op lemen voeten bleek te zijn
Neerlandicus en publicist Ben van Melick richt zich op de literaire ontwikkelingen. Eerst passeren het vooroorlogs traditionalisme, de naoorlogse restauratie en het aarzelend modernisme, zichtbaar in het tijdschrift Zuidenwind, de revue. Daarna komen de ‘modernen’ aan bod. Nieuwe wind waaide uit Maastricht met het tijdschrift Overtocht. Die nieuwe wind kreeg stormkracht door de Regionale Omroep Zuid en de culturele activisten uit de Mijnstreek verzameld in Galerie Zuid. Van Melick wil demonstreren hoe vitaal het literaire klimaat in de jaren ’50 was ondanks de katholieke behoudzucht en repressie.
Kunsthistoricus Monique Dickhaut zoomt in op de ontwikkelingen van de beeldende kunst, waarbij het functioneren van de Limburgse kunstwereld in de wederopbouwperiode centraal staat. Van het felle kunstdebat in de late jaren 1940 over de kunstenaars Aad de Haas en Joep Nicolas, via de worsteling met de abstractie in de kunst en de schoorvoetende acceptatie van de veranderingen in de jaren 1950 en vroege jaren 1960, neemt zij de toehoorder mee naar de serieuze – Artishock – en vrolijk-anarchistische – Luuks – pogingen om het Limburgse culturele establishment te doorbreken.
Ter voorbereiding op het bezoek aan de tentoonstelling ‘Aad de Haas. Als een tor op een tafelblad’ zal Dickhaut uitvoerig aandacht besteden aan de kwestie van de kruisweg van Aad de Haas in Wahlwiller.