De hoofdbewoners van deze planeet
In één gram vruchtbare grond zitten evenveel bacteriën als er mensen op de aarde wonen. We denken dat de mens de succesvolste soort op aarde is, maar niets is minder waar. De microben overtreffen ons in aantal, ze bestaan al miljarden jaren en ze kunnen overleven waar geen andere soorten dat kunnen. Bovendien wordt steeds duidelijker dat ze eigenlijk een belangrijk deel van onszelf uitmaken. Ons lichaam bevat meer microben dan eigenlijke menselijke cellen. En ze blijken steeds meer een grote rol te spelen in ons leven, mede te bepalen hoe we ons gedragen. Of wij zouden kunnen overleven zonder microben is zeer de vraag.
Microbe is de verzamelnaam voor alle levensvormen ter grootte van een bacterie. Microben hebben lang al het leven op aarde gevormd, het ‘hogere leven’ komt eigenlijk pas laat tot ontwikkeling. De grote stap naar dat ‘hogere leven’ was waarschijnlijk de symbiose van verschillende typen microben, die samen de celtypen vormden waaruit wij ook bestaan. We stammen dus af van microben maar worden nog steeds ook door ze gevormd. Veel van die heel oude typen leven in omstandigheden die we nu ‘extreem’ noemen: extremofielen … maar misschien zijn we zelf wel de extreme wezens op deze planeet.
Natuurlijk kennen we de microben al lang als ziekteverwekkers, maar dat zijn de uitzonderingen. Dat die soorten gevoelig kunnen zijn voor antibiotica is een zegen, maar dat ze dan ook weer resistent kunnen worden is een groot probleem, maar evolutionair vrij normaal: in de natuur spelen zich talloze wapenwedlopen af. De kunst voor de medische wetenschap is, daarin steeds een stap vooruit te maken, tot de ‘vijand’ ook weer een stap heeft gezet.
Microben kunnen snel evolueren. Er zijn soorten bacteriën, die olierampen in de oceaan helpen bestrijden door de olie op te ruimen, en zelfs zijn er al soorten die kans zien om zich te voeden met plastic, de plasticsoep in de oceaan zal dus eenmaal verdwijnen – maar als ze ons nog bruikbare plastic gaan eten, hebben we wel een problem…