De Stuart vorsten in zeventiende eeuws Engeland
Wat doet Schotland na de Brexit? De Unie van Engelsen en Schotten dateert van 1603 toen de koning van Schotland, Jacobus VI, ook koning van Engeland werd, als Jacobus I. Hij hield zijn onderdanen voor dat deze Unie een huwelijk was, ja zelfs de wil van God. Maar nu is de spanning onmiskenbaar….. Jacobus, zoon van de tragische Maria Stuart, was de eerste van de zeven Stuart-vorsten die Engeland in de zeventiende eeuw regeerden. Ze waren stuk voor stuk geruchtmakend.
De zeventiende eeuw in Engeland was tumultueus, de koningen en koninginnen, uit de familie Stuart (1603-1714), geruchtmakend. Zo stond de eerste Stuart vorst, de Schotse Jacobus I, opvolger van de laatste Tudor vorstin Elizabeth I, te boek als ‘geleerdste gek van de christenheid’. Zijn zoon en opvolger Karel I werd vanwege zijn koppig volgehouden absolutistische neigingen door zijn eigen onderdanen in een burgeroorlog onthoofd. Daarna werd Engeland elf jaar lang een republiek onder leiding van de straffe lord protector en hereboer Oliver Cromwell.
In 1660 werd het koninkrijk hersteld, met Karel II, zoon van Karel I op de troon; deze werd vanwege zijn zwierige levensstijl en zijn vele maîtresses ‘de vrolijke koning’ genoemd. Na zijn overlijden werden de zaken er niet bepaald beter op. De nieuwe koning Jacobus II, Karels broer, slaagde er in korte tijd in veel onderdanen van zich te vervreemden, door tegen hun wil openlijk katholiek te zijn en door te sympathiseren met de absolutist bij uitstek, zijn neef koning Lodewijk XIV van Frankrijk. Die ontevredenheid leidde tot een samenzwering : het Engelse parlement stuurde in 1688 een brief naar ‘s koning schoonzoon, prins Willem van Oranje, derde stadhouder van de Nederlandse Republiek, een Invitation to William, waarin zij hem vroegen Jacobus II met een militaire interventie te dwingen zijn protestantse dochter Maria, Willems echtgenote, tot erfgenaam te maken. Willem nu had weinig aanmoediging nodig, landde op 5 november 1688 in Engeland, mét een groot leger. Jacobus werd verjaagd, aan Willem en Maria werd gezamenlijk de troon aangeboden, op voorwaarde dat zij, in een Declaration of Rights, de rechten van het parlement zouden garanderen. Het document geldt als een van de grondslagen van de constitutionele monarchie. Kinderloos als Maria en Willem waren, werden zij opgevolgd door zus Anna I. Toen deze in 1714 kinderloos overleed, ondanks zeventien zwangerschappen, was het Stuart tijdperk voorbij. Te midden van alle commotie was Engeland intussen uitgegroeid tot een wereldmacht.