In drie luisterlezingen bespreekt David Lodewyckx, docent van het conservatorium in Maastricht, drie grote requiems. Er wordt diep op de stof ingegaan met als voornaamste doel de muziek beter te begrijpen. De werken worden toegelicht aan de hand van luisterfragmenten en partituurfragmenten met visuele aanduidingen.
De volgende werken zullen aan bod komen:
- Mozart Requiem,
- Brahms Deutsches Requiem,
- Verdi Requiem
Het Requiem, de dodenmis, is een muzikaal genre dat zowel op componisten, uitvoerders als luisteraars steeds een grote aantrekkingskracht heeft uitgeoefend. Niet zelden hebben grote meesters er hun meest aangrijpende muziek voor geschreven. In deze reeks van drie luisterlezingen staat telkens een van de bekendste Requiems central.
Mozart blies bijna letterlijk zijn laatste adem uit tijdens het compositieproces van zijn Requiem (1791), een allerlaatste opstoot van genialiteit waarmee hij al stevig op de deur van de 19de eeuw klopt. Duivelse ritmes afgewisseld met hemelse gezangen, verregaande harmonieën versus oud contrapunt, hoop en vrees, maar vooral: een werk in mysterie gehuld, want niet afgewerkt door Mozart zelf.
Brahms componeerde zijn Deutsches Requiem (1868) naar aanleiding van de dood van zijn boezemvriend Schumann en zijn moeder. Zijn dodenmis is geen ‘klassieke’ Latijnse treurmis voor de overledene, maar biedt op indrukwekkende en begrijpelijke wijze troost en vooral hoop voor de nabestaanden: “Jullie hebben nu verdriet, maar ik zal jullie terugzien, en dan zul je blij zijn, en niemand zal je je vreugde afnemen.” Kenmerkend zijn de schitterende koorpassages, het kleurrijke orkest en de ronduit indrukwekkende hoogtepunten.
Verdi’s Requiem (1874) is een bijzonder werk door de dramatische en lyrische stijl die typisch zijn voor Verdi’s opera’s. Geen ingetogen compositie om de doden te gedenken, maar veeleer een zeer expressieve, soms zelfs bombastische klankmassa waarbij de pakkende tekst op gepaste wijze wordt uitgeschreeuwd. Verdi geeft zo via zijn hoogst persoonlijke muzikale taal uiting aan de diepgaande gevoelens die met de dood gepaard gaan.
David Lodewyckx belicht in elke luisterlezing het centrale Requiem eerst vanuit de brede muziekhistorische context en de specifieke ontstaansgeschiedenis van het werk. Daarna ligt de focus helemaal op de muziek zelf: via een uitgebreide selectie luisterfragmenten, steeds met vertaling van de tekst en visuele muzikale aanduidingen, gaan we dieper in op de muzikale details. Na deze luisterlezingen zal u nog veel intenser van deze fascinerende werken kunnen genieten.