De geschiedenis van het Russische land en van de Russische staat kan verteld worden aan de hand van de kunsten. Middeleeuwse bouwmeesters, iconenschilders, negentiende-eeuwse dichters en romanciers, componisten van het einde van diezelfde eeuw, regietheater en montagefilmkunst, zwarte vierkanten, lenteoffers en balletdansers, grote schrijvers uit onze moderne tijd, dit alles komt aan bod in 1000 jaar Russische cultuurgeschiedenis.
De Russische cultuurgeschiedenis is een verhaal van een volk dat relatief laat en onder weinig uitnodigende natuurlijke omstandigheden op het wereldtoneel verschijnt. Het laat een permanente zoektocht zien van het Russische volk naar een betekenisvolle zingeving aan zijn bestaan. Het is een verhaal van het overnemen van nieuwe ideeën die – eenmaal opgezogen – tot ver buiten de bestaande kaders uitgewerkt worden. Het gaat vaker niet om cumulatieve, evolutionaire mijlpalen, maar om onvoorspelbare uitbarstingen, vuurflitsen in eindeloos sneeuwlandschap, bewonderenswaardige creativiteit te midden van alom aanwezig zinloos lijden.
Aanvankelijk en gedurende lange tijd wordt het verhaal slechts verteld door gebouwen en afbeeldingen: kerken en iconen. Gedurende de eerste helft van de negentiende eeuw treedt, via poëzie en proza, de Russische taal op als spreekbuis, maar de literatuur wordt reeds vóór het einde van diezelfde eeuw afgelost door muziek. Theater en met name film biedt in de vroege twintigste eeuw de mogelijkheid dat verhaal naar praktisch alle mensen in alle uithoeken van dat grote rijk te brengen. Tegelijkertijd dienen zich veranderingen aan die zich geleidelijk ontwikkelen van een stervend tsarenregime tot een nieuw maatschappelijk bestel dat gebaseerd is op een verkeerd begrepen collectiviteitsmodel. Het niet begrijpen van deze nieuwe ideologie en het felle protest ertegen vinden een nieuwe vorm in aangrijpende poëzie en muziek die naast artistieke waarde ook de functie hebben het ondraaglijke draaglijk te maken.
Programma
Andrej Roebljov en de middeleeuwse iconenschilderkunst
Aleksandr Poesjkin en de Russische taal en literatuur
Modest Moesorgski en Pjotr Tsjajkovski – twee tegenpolen (?) in de Russische muziek
Mejercholds regietheater en Eisensteins filmmontages
De amazones van de Russische avant-garde schilderkunst
Stravinski’s lenteoffer als onderdeel van Les Saisons Russes in Parijs
Melnikovs arbeidersclubs tussen revolutionaire architectuurvormen
De pen scherper dan de degen – literatuur en kunst tegen de dictatuur (aan de hand van o.a. Achmatova, Sjostakovitsj, Pasternak)