Van de uitleg van teksten naar het leven als uitleg
De afgelopen decennia heef te term ‘hermeneutiek’ steeds meer te kampen met het spook van de betekenisinflatie, met als gevolg dat iedere uitleg van een filosofisch werk bijna automatisch een hermeneutiek wordt genoemd. De hoogste tijd dus om de hermeneutiek nader tegen het licht te houden en de vraag te stellen wat hermeneutische filosofie betekent.
In het eerste deel van deze cursus maken we een reis door de geschiedenis en gaan we op zoek naar de bronnen waarmee de hermeneutische filosofie zich heeft gevoed, want hoewel deze stroming pas in de twintigste eeuw echt opkwam, kondigde zich haar opkomst al eeuwenlang aan. Zo zal onder andere aandacht worden besteed aan het stoïcijnse onderscheid tussen het innerlijke en het uiterlijke woord en aan het woord in het hart bij de Kerkvader Augustinus. Ook staan we stil bij de Duitse filosoof Martin Heidegger en diens vroege werk met als titel Hermeneutik der Faktizität, waarin heel het menselijk zijn als een hermeneutisch gebeuren wordt begrepen.
Het tweede deel van de cursus zal exclusief gericht zijn op de Duitse filosoof Hans-Georg Gadamer (1900-2002), die onder anderen door zijn leermeester Heidegger wel de aartsvader van de hermeneutische filosofie wordt genoemd. In het bijzonder zal worden stilgestaan bij zijn magnum opus Wahrheit und Methode (1960), dat geldt als het grondboek van de filosofische hermeneutiek. Onze aandacht zal daarbij vooral uitgaan naar de universaliteitsaanspraak van het hermeneutische probleem en naar de rol van de taal.
Aanbevolen literatuur: hans-Georg Gadamer: Waarheid en Methode. Vantilt 2014.
ISBN 978 6004 164 8 € 39,50