Themaochtend bij de tentoonstelling “Tekens van Vrijheid” in het Limburgs Museum, Venlo
Van de moord op Caesar tot de aanslagen op Hitler
De senatoren die Caesar in 44 v C op de Iden van maart, de 15 van die maand, vermoordden, dachten de republikeinse vrijheid te herstellen door de dictator uit de weg te ruimen. De kring van Von Stauffenberg werd door een vergelijkbaar motief gedreven.
Tirannicide gold in de oudheid als een daad van burgerzin. Von Stauffenberg c.s. worstelde met de gewetensvraag of moord, zelfs op een dictator moreel geoorloofd was. Hun geestelijke raads dominee Niemöller hield hun voor dat God die moord wel zou vergeven omdat daardoor vele moorden werden voorkomen; ‘Schuldübernahme’ noemde hij dat.
De geslaagde moordaanslag op Caesar bracht niet de verhoopte vrijheid; nieuwe generalissimi vochten om de absolute macht: Marcus Antonius en Octavianus, die als overwinnaar Augustus, de eerste keizer werd.
Wat zou gebeurd zijn als Von Stauffenberg wel geslaagd was? Was de Tweede Wereldoorlog dan snel beëindigd, met besparing van miljoenen mensenleven? Of zou een rancuneus Duits volk aan een nieuwe dolkstootlegende zijn gaan geloven? ‘Als Hitler had geleefd hadden we de Endsieg wel behaald’.